METİN AKBAŞ - MEHMET ÇETİNKAYA'DAN GÜZEL SANATLARA HAZIRLANAN ÖĞRENCİLERE ÖNERİLER
GÜZEL SANATLARDA SINAV HEYACANI
İlk Aşama DESEN: Neler Yapmalıyız?
Sanatçılarımızdan Öneriler:
Metin Akbaş - Mehmet Çetinkaya
Metin Akbaş'ın Önerileri:
1- Sınavlara girerken; gençlere hangi malzemeleri önerirsiniz, bunun başarıda önemi var mıdır?
Sınav esnasındaki konuya yaklaşım, rahat hissetme ve iyi bir konsantrasyonun sağlanmasına giden yoldaki en yakın arkadaşımız; kuşkusuz kullandığımız malzemelerdir. Bir çok malzemeniz olabilir arkadaşlarınız gibi, ama daha yakın hissettiklerimizi dost biliriz... Neyse uzatmayayım: Her malzemenin kendine has bir dili vardır ki bu bize önümüze sunulan konulara göre hangi malzemenin bizi en iyi sonuca götüreceğini söyler. Kırtasiyecilerde satılan resim malzemeleri dahil yüzey üzerinde iz bırakan her madde bizim malzememizdir; ister koyu, ister açık olsun. Önce bu özgürlüğün farkına varıp tadını çıkarmak gerekir. Hızlı düşünmekte zorlanıyorsan; hızlı malzeme seçersin, çini mürekkebi ve fırçayla kısa süreli hareket yakalama eskizleri yapabilirsin, aynı malzemeyle açık-koyu kompozisyon alıştırmaları çıkartabilirsin (buradaki açık-koyu ışık-gölge değil), kompozisyonda eksiklerin olduğunu düşünüyorsan; daha kontrollü, yani geri dönüşü mümkün kılan malzemelerle konuşursun; karakalem, füzen gibi. Yani sınavlarda istenilen standart malzemeler bellidir, önemli olan nasıl hazırlandığındır, ki göreceksin sınav anın; önceki ders vakitlerin gibi geçecek. Dostunu muhakkak her gittiğin yere götür...
2- Model ile yapılan sınavlarda: Öğrencinin modele göre pozisyonunun bir önemi var mıdır? Işık, görüş mesafesi, modelin pozisyonu nasıl etkiler?
Önemi vardır; şöyle ki şayet modele 3m'den daha yakın bir yerde isek; genelini kavrayabilmede ve yerleştirmede sıkıntıya düşebiliriz. Doğal olarak daha uzak bir mesafede isek; bu kez de figür çalışmalarında önemli bir yer tutan portre ve el detaylarını yakalamakta zorlanabiliriz. Bu detaylar bize, yaptığımız figürün ifadesini yansıtmakta yardımcı olacaktır. Modelin ellerini, portreyi rahatça görebileceğin bir açı elbette daha iyi olacaktır. Ama eğer tek bir eli görsen bile üzülme; o el seni başarıya götürecektir. Unutmadan; modelin arka tarafında boşluk alan olması da önem arz edebilir, çünkü birkaç adım geri çekilip yaptığın işe ilk yerleştirme aşamasında bakarsan; oran ve orantı sorunlarını daha net görebilirsin.
3- Güzel Sanatlar sınavında: Dershanelere gitmenin yararı var mıdır? Bu sınavlara yalnız başına hazırlanmak doğru mudur?
Dershanelerle yada güzel sanatları bitirmiş birisiyle çalışmak yaralı olacaktır kuşkusuz. Çünkü tek başınıza, kendi kendinize eleştiride bulunmak zor olacaktır. Yaptığımızın neden doğru ya da neden yanlış olduğunu söyleyen bir rehberin olması iyidir. Dershanelerdeki hocaların mezuniyet okullarını baştan sorun, belki de seçmek istediğinden mezun olmuştur.
4- Yaratıcılık konusunda: hayalden yapılması istenilen çalışmada neler dikkate alınmalıdır. "Soğan kesen el, çorap giyen ayak" gibi konularda nereden bakarak yapılmalıdır vs.?
Egzersizin iyiyse; maçta zorlanmazsın, golsüzde dönmezsin… Her ne sorulursa sorulsun; öncelikle düşünmemiz gereken husus malzemelerimizin hakkını vermek olmalıdır. Yani kağıdı iyi değerlendirmek ve gereksiz karalamalardan kaçınmak. Detay konularda en sık görülen sorun budur. Kopya çalışmalar yapmak; resim dilini bize en doğru biçimde öğretir. Sınavlar için, yorumdan ziyade; doğruyu bulma yönünde işler çıkarmış ressamlardan çalışmak bize daha fazla yarar sağlayacaktır. Rönesans (yeniden doğuş) diye tabir edilen dönem sanatçıları işte bunlardır. Akademik figür ve anatomiyi resimsel bir dilde bir arada bulabileceğimiz sonsuz kaynak. Çok çalışmak ve kopya yapmak; hem çizgi kalitemizin yükselmesine, hem de konular içinde daha esnek hareket etmek imkanı verecektir. Hayalden istenilen sonucun doğru bir sonuç olmasına yardımcı olacak bir çalışma: Önce bakarak bir el, bir figür yada her ne ise çalış, sonra çizdiğini ve baktığını görmeden yeniden hayalden çizmeye çalış, faydası olacaktır. Dışarıda sürekli gözlem içersinde olmak da iyi bir egzersizdir.
5- Öğrenci çizmeye başlarken kaç aşama geçirmelidir. İlk neyi çizmelidir? (yerleştirme vs.) tarama, tonlama...
İstenilen aktarım malzemesi (bu genelde kağıttır) Üzerinde tasarladığımız ya da modelin (veya natürmortun) öncelikle B'si düşük kalemler yardımıyla yerleştirmek gerekir, yani hafif tonajlı malzemeler yardımıyla. Tamamen kağıt kullanımı açısından yerleştirme problemi gözükmüyorsa, kompozisyondaki elemanların lokal ton değerleri açısından çizgi tonaliteleriyle birlikte ayırt edilmeli (gri bir top koyu bir şişeyle aynı ton çizgilere sahip olmamalı gibi). Elipstik yapılı objelerin dönüşleri çoğu zaman zorlayabilir. Bu esnalarda; plan bulma dediğimiz yöntemi uygularız, yani objenin yüzey yüzey döndüğünü var sayarak çizimimizde objenin planlarını gösteririz. Yani bir şişeyi çok genliymiş gibi varsayabiliriz. Daha sonra bu yüzeylere ve diğer objelere tonlama yöntemimiz hangisiyse onu uygularız (çoğu kişi tarama -çizgilerin ard arda gelerek oluşturduğu örgü sistemi- kullanır). Bu aşamada öncelikle en açık objeden başlanması muhtemel ton sorununu ortadan kaldıracaktır. Ders verdiğim dönemlerde kendimce çıkardığım, bu sorulara karşı cevap olabilecek bir yöntem sıralaması yapmıştım, paylaşmak isterim:
a) ölçüm yapma
b) kağıdı iyi değerlendirme
c) objelerde oran-orantı (proporsiyon)
d) çizgide değer gözetme
e) planları bulma
f) planlara ton yerleştirme
g) açık-koyu dengesi
h) ön-arka ilişkisi
i) objede ilizyon
j) kompozisyon
Tabi bunlar renk dışı çalışma süreçlerini içeriyor…
6-Daha önceki yıllarda çıkan sınav sorularını çalışmakta yarar var mıdır?
Genelde sınavlara hep daha önceki yıllarda çıkmış sorularla çalışılır, bu güzel sanatlar için neden olmasın değil mi? Yarar var mıdır? Bence vardır…
7- Bu tip sınavlarda zor olan konu ve obje vs. var mıdır? Neleri yapmaktan kaçınmalıdırlar? Özellikle yaratıcılık ve hayalden çalışmalarda.. Güzel Sanatlar Fakültelerinin sınavlarında: Güzel Sanatlar Liselerinden gelenlerin bu okullara girme şansı yüksek diyebilir miyiz... Bu sınavlar zor sınavlar mıdır? Varsa bu konuda önerileriniz...
Konular sosyal içerikli seçilir, genellikle mesela "hamur açan kadın, çiçek satıcıları" gibi, o bakımdan zorluk teşkil edecek bir durum söz konusu değildir. Figürde (anatomi) ve mekanda (perspektif) sorunlarına sınav öncesi iyi eğilinmesi, karşınıza çıkabilecek her türlü konuya karşı hazırlıklı kılar. Dolayısıyla "zorluk" konudan ziyade; anatomide ve perspektifte saklıdır. Objeler bir insanın ya da hayvanın kullanabileceği biçimde tasarlanır. Sorulan objeyi hatırlamakta güçlük çekiyorsak sanki kavrıyormuş gibi elinizi şekillendirip baktığınızda gözünüzün önüne gelecektir. Bu bakımdan mümkün olduğu kadar gördüğümüz objelerle temasa geçmek iyidir. İstenilen neyse önce kaba hatlarıyla perspektifinin doğru olduğundan emin olun. Şayet detayları hatırlamakta zorlanıyorsan; gereksiz atraksiyonlara girme… Güzel sanatlar lisesinde okumuş arkadaşımız okul yıllarını iyi değerlendirmiş ise başarı oranı diğer liselerden gelen arkadaşlara nazaran elbet daha yüksektir, değerlendirememiş ise; yarı yarıyadır. Sınav esnasında rahat olun, özgün olun, gerisi gelir zaten…
Kolaylıklar, sevgiler, saygılar…
Metin Akbaş
Aynı soruları bu kez; Sanatçımız Mehmet Çetinkaya'nın Yanıtlamasını istiyoruz:
1- Sınavlara girerken; gençlere hangi malzemeleri önerirsiniz, bunun başarıda önemi var mıdır?
Malzeme tabiî ki önemli, ama çalışmaktan daha önemli değil. Mademki bu işi yaparken birtakım malzemeler kullanacağız; o zaman iyi malzeme kullanmak işimizi kolaylaştırır. Ben, arkadaşlara her türlü malzemeyle çalışmayı öneririm, çünkü bu da eğitim sürecinin bir parçasıdır. Füzen ve mürekkep; kısa süreli eskiz çalışmalarında çok faydalı olur, bence bunu herkesin kullanması gerekir. özellikle mürekkepli çalışmalar geri dönüşümü (çalışma esnasında silme şansımız) olmadığı için insanın genele bakışını, kompozisyon duygusunu ve kâğıda olan hâkimiyetini güçlendiriyor. Füzen yumuşak bir malzeme olduğu için hızlı çalışma yapmaya uygun, lokal ton çalışmaları için kısa süreli skeç çalışmaları için uygun bir malzeme ve her türlü kâğıda çizim yapılmalı; farklı dokularda, bunun etkilerini görüp deneyim edinmeli bence. Gerçi konu biraz dağıldı asıl sorduğunuz "sınava girerken gerekli malzemelerdi." Zaten sınava hazırlanmış bir arkadaş gerekli malzemeleri bilir ama biz tekrarlayalım. 2B ideal bir kalemdir vazgeçilmez. 3B'de bulunmalı, güçlü bir tonlama için 4B-5B kullanılabilir. Bunun üzerindeki kalem tipleri (6B-7B-8B) yumuşak olacağı için daha çabuk bozulmaya da müsait ve unutulmamalı ki sınavda yüzlerce binlerce kâğıt üst üste konularak muhafaza ediliyor, taşınıyor… Bütün bunlar olurken resimler yıpranıyor. İşte bu yüzden çok yumuşak kalemlerle çalışmayı önermem, 5B ye kadar yeterlidir derim. Hamur silgi muhakkak ki bulunacak, birde sert silginiz olsun derim, çünkü tonlamayla yorulmuş bir desen çalışmasında hamur silgi kâğıdın beyazını ortaya çıkaracak kadar silemeye bilir. Onun dışında kalem açmak için falçata (maket bıçağı). Kâğıt; sanırım çoğu yerde okul tarafından veriliyor zaten, normal resim kâğıdı. Yanınıza saat almayın; zamanla işiniz olmasın, sadece zamanı iyi kullanın ve tabi bir de sınava girerken en önemli şey kararlılık ve kendinize olan güveniniz bunları muhakkak yanınızda taşıyın…
2- Model ile yapılan sınavlarda: öğrencinin modele göre pozisyonunun bir önemi var mıdır? Işık, görüş mesafesi, modelin pozisyonu nasıl etkiler.
Tabiî ki modeli daha iyi ifade edebileceğimiz açılar var. Modelin hareketine ve duruşuna göre değişir ama biz oturan modelden örnek verecek olursak; modelin ön çapraz açılarından çizmek daha iyi olur. Artistik açı olarak bilinir; tam karşıdan değil, tam yandan da değil, çok yakınında olmak iyi olmaz; aranızda biraz mesafe olsun ki oranlarını daha iyi algılayıp, daha güzel çizebilin. Bunlar klasik tarihten sentezlenerek bu güne gelmiş kurallar. Ama sizin daha iyi bir fikriniz varsa ve kendinize güveniyorsanız istediğiniz acıdan çizebilirsiniz, karar verme noktasında söz sizin. Modelin ters ışıkta (bakış acımıza göre ışık modelin arkasından yoğunluklu gelir) kalmaması tercih edilebilir; çünkü tonlama yaparken zorluk çekilebilir. Ama yine de bu durum bile yetenekli ellerde avantaja çevrilebilir.
3- Güzel Sanatlar sınavında: Dershanelere gitmenin yararı var mıdır? Bu sınavlara yalnız başına hazırlanmak doğru mudur?
Çalışmak her şeyin başında geliyor ama resim yapma sürecini bir yolculuk gibi düşünecek olursak; varacağımız bir yer var bir hedef (güzel sanatlar üniversiteleri. vs) o zaman bu yoldan geçmiş ve o hedefe ulaşmış insanların gözetiminde yolculuğa devam etmek; bize güvenli ve kısa bir yol sunar. Aksi halde yanlış yollara sapabiliriz, düz yol varken; engebeli yollardan giderek ekstradan kendimizi yormuş oluruz, varacağımız yere de geç varırız, bazen de kayboluruz. Ayrıca da ekip olarak çalışmak (bir atölyede, sınıfta )motivasyon artırır, arkadaşlarından da öğreneceklerin olacaktır. İyi yolculuklar...
4- Yaratıcılık konusunda: hayalden yapılması istenilen çalışmada neler dikkate alınmalıdır. "Soğan kesen el, çorap giyen ayak, " gibi konularda nereden bakarak yapılmalıdır vs.
El ve ayaklı çalışmalarda kendimizden faydalanabiliriz, en sağlıklısı budur, ama etrafında uygun bir elaman varsa; ona bakarak, bunu yapmakda mümkün olabilir. Hayalden figürlü kompozisyon yaparken belki eskizle düşünmek işinizi kolaylaştırır, direk büyük kâğıda geçmeden önce; küçük bir karalamayla kompozisyon çıkartın, zamandan kazanırsınız.
5- Öğrenci çizmeye başlarken kaç aşama geçirmelidir. İlk neyi çizmelidir? (yerleştirme vs.) tarama, tonlama...
İlk aşama her zaman model için: kâğıda yerleştirme, figürlü kompozisyon için: kompozisyon yerleştirme olarak düşünebiliriz. Neyi çizerseniz çizin; ilk önce ve hızlıca yerleştirmeyi düşünün, genele yoğunlaşın yani mesela figür çizerken ana oranlar ve proporsiyon (parçaların birbirine göre oranları: kolun; bacağa, kafanın; bedene) vs. gibi halledilmeli, iyi bir kadraja oturtulmalı; yani kâğıdın ortasında küçücük bir figür değil ya da kâğıda sıkışmış ya da biraz taşmış olmamalıdır. Daha sonra; yerleştirmeyi hallettik, oranlar düzgün oldu, hareketi verdik, bunları kontrol ettik, her şey tamam ise; ondan sonra plan araştırmaları ve detaylara geçilebilir.. İşte bu; modelin portresidir, kumaştır, dizidir, elleridir… Sonra tonlamayla devam. Ama, araştırma çizgileri çok kullanılmalı ve desen çizgiyle kütle haline gelmelidir. Çizgiyi çok kullan, planlar oluştur. Sadece kontur (dış çizgiler) den ibaret bir şey olmasın.
6-Daha önceki yıllarda çıkan sınav sorularını çalışmakta yarar var mıdır?
Tabiî ki çalışılabilir, faydası olacaktır muhakkak ama konuya takılıp kalınmamalı; ezberlemeci mantıktan uzak durulmalı, çıkacak konu ne olursa olsun; orada istenen şeyler bellidir. Nelerdir bunlar: oranları doğru, anatomisi iyi halledilmiş, ifadeleri güçlü hareketleri doğru, uyumlu ve mekâna iyi oturtulmuş figürler. Acık- koyusu iyi halledilmiş zengin bir ton yelpazesine sahip, doğru güzel bir mekân (tabi konuya ve amaca uygun bakkalsa; bakkal,hastane ise; hastane, objeleriyle ve önemli detaylarıyla) kurgusu iyi halledilmiş, sağlam bir kompozisyon. Kısaca; sağlam ANOTOMİ, sağlam FİGÜR, sağlam MEKÂN-PERSPEKTİF, sağlam TON ve sağlam bir KOMPOZİSYON (kurgu, konuyu anlatım, plastik değerler. vs.)
7- Bu tip sınavlarda zor olan konu ve obje vs. var mıdır? Neleri yapmaktan kaçınmalıdırlar? Özellikle yaratıcılık ve hayalden çalışmalarda... Güzel Sanatlar Fakültelerinin sınavlarında: Güzel Sanatlar Liselerinden gelenlerin bu okullara girme şansı yüksek diyebilir miyiz? Bu sınavlar zor sınavlar mıdır? Varsa bu konuda önerileriniz...
Ebette ki zor olan şeyler; konular olabilir… Ben şunu tavsiye ediyorum; herkes sınırlarını bilir. İşte bu yüzden yapamayacağınızı hissettiğiniz bir hareketi veya objeyi yapmaya çalışmayın. Onun yerine ne koyabiliyorsunuz, ne var elinizde; ona bakın. Mesela ben diyelim ki ayaktaki bir insanı daha iyi çiziyorum, o zaman neden oturan bir manav yapıyım ki ayakta yaparım… Buna benzer veya diyelim ki bir sandalye çizmemiz gerekiyor hayalden; o zaman en iyi bildiğimiz ya da çizebileceğimiz tipteki modeli çizeriz. Yani demek istediğim herkes; konu elverdiğince en iyi ifade edip, çizebileceği şeylere yönelmeli, sınırlarını bilmelidir. Tabiî ki doğal olarak güzel sanatlar liselerinden gelenlerin bir avantajı oluyor. Dört sene boyunca resim eğitimi alan bir insan düşünün; etrafın da resim yapan arkadaşlarıyla; sosyal derslerin baskısı çok az ve amacınız belli; yani doktor olmak için gelmediniz ya da mühendis olmayacaksınız, yani birçoklarına göre daha az karışık bir kafa. Elbette bu okullardan gelenler tabi şansını iyi değerlendirmiş ise elbetteki daha avantajlı olacaktır. Sınav olarak düşünürsen; zordur, ama sınav olarak düşünmezsen; buna yaşam tarzın olarak bakarsan, sınavda da sınavda olduğunu unutup; orada işini elinden geldiğince iyi yaparsan ve zevk alıyorsan bu işten, seviyorsan; o zaman zor değil.
kaynak: sanatyelpazesi.com
Ana Sayfa
Yardım
Giriş Yap
Kayıt Ol
