Ekslibris Nedir ?

 Ekslibris, kitapseverlerin kitaplarının iç kapagına yapıştırdıkları üzerinde adlarının ve deıişik konularda resimlerin yer aldıgı küçük boyutlu grafik çalışmalardır. Kitabın kartviziti ya da tapusudur.İngilizce "Bookplate" olarak da bilinen Ekslibris, kitap sahibini tanıtır, onu yüceltir ve kitabı ödünç alan kişiyi geri getirmesi konusunda uyarır. Bir mülkiyet işareti, sahiplenme göstergesi olmanın yanında kitabın hırsızlıga karşı korunmasını saglama işlevinin de oldugu söylenebilir. Sözcük olarak ...'nın kitabı, ...'nın kitaplıgına ait veya ...'nın kütüphanesinden anlamına gelir.
 
 Ekslibris önemli bir iletişim aracıdır. Bir ihtiyaç grafigi olarak dogmasına karşın, estetik kaygılarla yapılan özgün yapıtlardır. Sanatı, insanın elleri arasına, kitapların içine kadar getirir, onun büyüleyici sıcaklııını hissettirir. Çok uzun bir geçmişe sahip bu sanat dalı, yapıldıgı döneme ait kültürel, tarihsel özellikleri günümüze taşıması nedeniyle de ilgi çekmekte, sanatçılar ve koleksiyoncular arasında önemli bir degiş tokuş objesi olarak kullanılmaktadır.
 
 Ekslibrisin ilk ve en eski örneginin M.Ö. 1400 yıllarında açık mavi renk bir fayans üzerine yapıldıgı, bunun da III. Amenofis'in kitaplıgına ait oldugu ve bu levhaların papirüs rulolarını korumak için kullanılan agaç sandıklara takıldıgı tahmin edilmektedir.
 
 Gerçek anlamda Ekslibrisler matbaanın icadıyla birlikte yapılmıştır. Önceleri sadece kilisenin ve prenslerin ellerinde bulunan çok degerli el yazması kitaplar, matbaa sayesinde alt düzeydeki soylular ve egitim görmüş burjuva sınıfı tarafından da elde edilmiştir. Böylece tek sayı olma durumunu kaybeden bu kitapların, hırsızlıktan ve kaybolmalardan korunması için özel bir mülkiyet işareti gerekliligi dogmuştur.
 
 İlk Ekslibrisin 15. yüzyılda Güney Almanya'da kullanıldıgı bilinmektedir. Bunlardan biri, 1450 yıllarında "Igler - kirpi" takma adıyla bilinen Alman papaz Johannes Knabenberg için yapılan ve çayırda bir çiçegi ısıran kirpinin resimlendigi 19 cm. boyutundaki Ekslibristir. 16. yüzyılda, kitapların çogalmasıyla yaygınlaşan Ekslibrisler, sadece Almanya'da degil diger Avrupa ülkelerinde de görülmeye başlanmıştır. Albrecht Dürer (1471-1528), Lucas Cranach (1472-1553), Edvard Munch (1863-1944), Kaethe Kolwitz (1867-1945), Emil Nolde (1867-1956), Paul Klee (1879-1940), Pablo Picasso (1881-1973), Oscar Kokoschka (1888-1980) gibi ünlü sanatçılar, zamanın önemli devlet ve bilim adamlarıyla yakınlarına Ekslibris yapmışlardır.

Prof. Hasip Pektaş

Ekslibris Baskı Teknikleri ve Simgeleri
 
 (1958’de FISAE’nin Barselona Uluslararası Ekslibris Kongresi'nde kabul edilmiş, Nisan 2000’de Belgrad ve Cenevre’de degişiklik yapılmıştır.)
 
 Çukur baskı teknikleri / Intaglio printing techniques
 Özgün / Original
 C = Çukur baskı / Intaglio printing (C = Chalcographie)
 C1 = Çelik oyma / Steel engraving
 C2 = Hakkak kalemiyle oyma (özellikle bakır üzerine) / Burin (graver or gouge) engraving
 C3 = Asitle yedirme / Etching
 C4 = Kuru kazıma / Drypoint
 C5 = Akuatinta / Aquatint
 C6 = Yumuşak-şekerli yüzeyde yedirme / Soft-ground or sugar etching
 C7 = Mekanik doku yaratma / Mezzotint
 C8 = Plastik gravür / Engraving on linoleum, plastic or other materials
 
 Yeniden çogaltma / Reproductive
 P3 = Fotogravür baskı / Photogravure
 P4 = Tifdruk baskı / Rotogravure
 
 Yüksek baskı teknikleri
 / Relief printing techniques
 Özgün / Original
 X = Yüksek baskı / Relief printing (X = Xylographie)
 X1 = Agaç baskı / Woodcut
 X2 = Agaç oyma baskı / Wood engraving
 X3 = Linolyum baskı / Linocut
 X4 = Metal oyma baskı / Metal engraving or etching
 X5 = Damga baskı / Stamp (stone, rubber, etc. or relief engraving)
 
 Yeniden çogaltma / Reproductive
 T = Tipografi, yazı baskısı / Typography, letterpress
 T1 = Lino kalıp baskı / Linotype, monotype, indirect letterpress
 T2 = Agaç oyma yazı baskısı / Photoxylography, facsimile wood engraving
 P1 = Klişe baskı / Line block
 P2 = Yarım ton klişe baskı / Half-tone, photozincography.
 
 
 Düz, şablon ve elektronik baskı teknikleri
 /Flatbed, stencil and electronic printing techniques
 Özgün / Original
 L = Taş baskı - Litografi / Litography
 L1 = Taş baskı / Autolitography
 L2 = Transfer taş baskı / Autography (transfer lithography)
 L3 = Ofset çinkosuyla baskı / Zincography
 L4 = Alüminyum Baskı / Algraphy
 P8 = Fotograf / Original photograph
 S = Şablon Baskı / Stencil
 S1 = İpek Baskı / Original serigraphy (silkscreen)
 S2 = Boyama şablonla baskı / Mimeography (dye stencil)
 S3 = Balmumu kagıtla baskı / Katazome and Kappa (oiled-paper stencil)
 CGD = Bilgisayarda tasarım / Computer generated design
 
 Yeniden çogaltma / Reproductive
 P = Fotografik çogaltma / Photographic reproduction
 P5 = Fototayp baskı / Collotype
 P6 = Fotolitografi baskı / Photolitography, process transfer lithography
 P7 = Ofset baskı / Offset, duotone
 P9 = Fotografik ipek baskı /Serigraphic reproduction (photosilkscreen)
 CRD = Bilgisayarla çogaltma / Computer reproduced design
 Y = Fotokopi / Photocopy, electrostatic screen printing
 
 Diger simgeler/Other abbreviations
 M = Monotip (tek tip) baskı / Monotype
 B = Görme engelliler için kabartma baskı / Braille printing
 MT = Karışık teknik / Mixed technique
 TNC = Sınıflama dışı teknik / Technic no classification
 4/ = Kalıp sayısı (4/C3 = 4 kalıplı çukur baskı) / Number of plates used
 /2 = Renk sayısı (S/2 = iki renkli serigrafi baskı) / Number of colours used
 /col. = Elle renklendirme / Hand coloured

Daha fazla bilgi için: http://www.aed.org.tr

Exlibris çalışmalarımdan birkaç örnek;













http://www.hakkanarslan.blogspot.com

çok güzel çalışmalar. elinize sağlık hakan bey, ben de üniversitede yaptığım exlibrisleri paylaşmak isterim izninizle.

jpeg dosyası resimlerim, maalesef yükleyemedim.

paylaşım için teşekkürler..çok güzel çalışmalar..+1