İLKOKUL 2. DEVRE EĞİTİM VE ÖĞRETİM    

---

12 yaşında çocuk, resimlerinde içtenliğini yitirmeye başlar; bu durum çocuğun dış dünyaya değer vermesiyle ilgilidir. Çocuk dergi ve moda resimleriyle ilgilenir. Doğaya uygun resimleri taklit etmek ister. Özellikle ayrıntılarla ilgilenir. Röprodüksiyon gösterilebilir. Sergi ve müzeler gezdirilebilir. Bu dönem çok kritik bir dönemdir. Bu sınıflarda bu döneme girmemiş çocuklarda bulunabilir. Özellikle 4.sınıfta şiir dolu evreni yitirmemiş olanlar çoğunluktadır. Röprodüksiyonlar Gauguin, Matisse, Duffy, Van Gogh gibi sanatçılardan seçilmelidir. Bunlar hakkında akademik bilgi yerine sanatçılardan ilginç öyküler anlatılabilir. Tablo hakkında kısa öz bilgilendirmeler yapılabilir.

Bu yaş çocukların;

• Gözlem gücü gelişmiştir.
• Kasların kullanımı gelişmiştir.
• Bireysel ayrıcalıkların farkındadır.
• Sorumluluk almayı öğrenmektedir.
• Gruplaşmaya başlar.
• Doğa ile ilgilidir.
• Biraz daha sabırlıdır.
• Daha özgür daha anlayışlı olmaya başlar.
• İşleri tam ve güzel yapmak ister.
• Koleksiyon ve takasa ilgisi artar.
• Kızlar, erkeklerden daha çabuk olgunlaşır.
• Kendi kendini tanır ve eleştirir.
• Grup çalışmasını sever.
• Ergenlik döneme yaklaşırlar ve düşsel evrenden yavaş yavaş sıyrılmaya başlarlar. Kızlar ve erkekler farklı konulara ilgi duyarlar. Erkekler savaş ve mekanik şeylere, kızlar aile, giysilere, renklere, yavrulu hayvanlara ilgi duymaya başlar.
• İlkokulun ikinci devresinde yapıcılık ağır basar. Bu nedenle yapısal çalışmalara yer verilmelidir.


KONULAR

• Yaşadığımız çevre; Evimizde, okulumuzda, sokağımızda, mahallemizde, köyümüzde kentimizde yaşam. Okulda, sokakta oynadığımız oyunlar, Beden Eğitimi dersi yağıyoruz, top oynuyoruz, atletizm, yarışmalar, trafik, duraklar, istasyon, otogar, liman, satıcılar, işe gidip gelenler, taşıt araçları, Pazar yeri, park, çocuk bahçesi, panayır, lunapark.
• Doğada yaşam; Sonbaharda ağaçlar, yağmurda, soğukta, karda yürüyenler, durakta bekleyenler, koşuşanlar, kış oyunları ve sporları, kardan adam, Eskimo evleri, kutuplarda yolculuk, avcılar, vahşi hayvanların yaşamı, İlkbahar ve bitkiler, tarlada yaşam, denizde yaşam, orman, kamp yeri..
• Bayram ve şenlikler; tebrik kartları, yeni yıl ve yaş günü armağanları hazırlıyoruz. Sınıfımızı süslüyoruz, eğlence giysileri hazırlıyoruz, maskeler, kuklalar yapıyoruz. Sahne düzeni ve dekorları, Atatürk köşesi için Ata’nın yaşamı ile ilgili resim ve kabartmalar vs…
• Uzak çevre ve geçmişle ilgili konular; Başka ülkelerdeki ve geçmişteki insanların yaşamları, efsaneler, serüvenler, gezginlerin yaşamı, tarihsel yapılar ve anıtlarla ilgili öyküler
• Bilim ve Teknik evreni; Çağımızın ilginç olayları, uzay yolculukları ile ilgili yaşantılar, uzay araçları, modern yaşantının getirdiği taşıt ve kullanma araçları, çağın insanın gereksinmelerine uygun kentler, parklar, oyun alanları
• Olaylar; Her türlü toplumsal olaylar, bilimsel gelişmeler, afetler, kazalar, sorunlar
• Sanatçıları tanıyalım

RESİM-İŞ EĞİTİMİNİN / GÖRSEL SANAT EĞİTİMİNİN KAPSAMI

• iki boyutlu çalışmalar ( Resim İş )
• Oylumsal çalışmalar – Üç boyutlu çalışmalar, ( heykel, kabartma, rölyef )
• Sanat eserleri inceleme

İKİ BOYUTLU ÇALIŞMALAR

Bunlar daha çok yüzey anlayışına dayanan resimsel çalışmaları kapsar.
Çizgisel ve renkli çalışmaları içerir.

ÇİZGİSEL ÇALIŞMALAR

Çocuktaki biçimsel anlatım çizgiyle, karalamayla başlar. Her yaş döneminde çizgisel çalışmalara yer verebiliriz. ( Kalem, pastel, kazıma uçları, fırça, çöp, ağaç dalları vs. kullanılabilir.) Birinci sınıfta yazıyı da desteklemek amacıyla çizgi çalışmalarına yer verilebilir.

RENKLİ ÇALIŞMALAR

Çocukların zengin renk dünyası vardır. Çocukların ruhsal dünyasını dışa vurabilmesi, yaratıcılıklarının ortaya çıkması ve çeşitleme açısından rengin de kullanılması gerekir.

• Suluboya, guvaş, pastel, renkli kağıtlar, renkli cam parçaları, renkli taşlar, renkli mürekkepler, ekolin, plastik boya, kolalı tutkallı boyalar, ucuzluk açısından kullanılabilir. Bitkisel boya, renkli mürekkep, kumaş boyaları da kullanılabilir. Renkli taş ve camlardan mozaik çalışmaları yaptırılabilir.
• Kil, alçı üzerine küçük taş parçaları gömerek çeşitli çalışmalar yaptırılabilir.
• Baskı, kumaş, yaprak, patates, şablon baskı vs.
• Ayrıca çini mürekkebiyle siyah-beyaz ve lavi çalışmaları da yaptırılabilir.
• Perspektif artistik bağlamda verilmelidir. ( Bize yakın nesneler, insanlar, tam boyunda ve parlak renkte, bizden uzaklaştıkça küçülür ve renkleri solar, açılır gibi…)


ÜÇ BOYUTLU ÇALIŞMALAR ( OYLUMSAL ÇALIŞMALAR )

Çok boyutlu modelaj, heykel, yapısal çalışmaları ve kabartma çalışmalarını içerir.

Çocuklar önceleri yüzeysel algıya sahiptirler, nesneleri tanıdığı oranda üç boyut içersinde algılar. Çocuklar tek yönlü geliştirilmemek için iki boyutlu çalışmaların yanında üç boyutlu oylumsal çalışmalara da yer verilmelidir.

MODELAJ VE HEYKEL ( YONTU ) ÇALIŞMALARI

Oylumsal çalışmaların başında, yoğrulabilen kil, plastilin, kağıt hamuru gereçlere biçimlendirme çalışmaları gelir.( Gazete kağıtlarını kola, beyaz tutkal içersinde ıslatarak elde edilecek kağıt hamuru ile kukla yada figürler yapılabilir. )

Modelaj çalışmaları önce alet kullanmadan elle gerçekleştirilir. Daha sonra alet kullanılır. Kabartma çalışmalarından sonra yontu çalışmalarına geçilir.

YAPISAL ÇALIŞMALAR

• Maket evler, oyuncak evler, park, bahçe, anıt çevre düzenlemeleri tasarımı vs.
• Tahta parçaları, ilaç ve ambalaj kutularıyla inşa çalışmaları yapılabilir.
• Kitle – boşluk, ışık-gölge, denge-ritm gibi biçimsel ve estetik ilişkileri sezmesine, tasarım gücünün gelişmesine yardımcı olur.
• Yapısal çalışmalar, yapıcı tip özelliğine sahip çocukların yaratıcılıklarını ortaya çıkarır.

SANAT ESERLERİNİ İNCELEME

İlkokulda her sınıfta çocuğun seviyesi göz önünde tutularak sanat eserleri incelenir. Çocukları sanat etkinliklerinden, müze, sergilerden yaralandırmak gerekir. Sanatçılar da tanıtılmalıdır. Röprodüksiyonlardan, slaytlardan yaralanılabilir. Böylece çocuk sanat eserlerinin insanlığın ortak ürünü olduğunun bilincine varır.

Sanat Eserleri İnceleme;

1- MADDE VE TEKNİK : Kullanılan malzeme ve teknikler. Örneğin mermer, tuval, kağıt, yağlıboya, suluboya….
2- KONU : Örneğin doğa, aile resmi, natürmort, portre vs.
3- FİGÜR : İnsan, hayvan figürleri
4- ŞEKİL-FORM : Sanat değeri, yontuda önden, yandan görünüş, resimde kompozisyon, çizgi, kontur, renk, ışık-gölge vs.
5- ÖZ ( MUHTEVA ) Devrin anlayışı, görüşü… Örneğin; dindarlık, sevinç, acı vs.

DERS İŞLENİŞİ

• Konu : Masal şeklinde, oyunlaştırılarak verilir. Müzik dinletilir.
• Teknik : Kısa bir teknik bilgi verilir. Çalışma esnasında kontrol ve rehberlik yapılır. Cetvel ve pergel kullandırılmaz.
• Eleştiri ve değerlendirme : Ders bitiminde 5 -10 dakika kala resimler tahtaya, duvara asılır. Yapıcı eleştirilerde bulunulur. “ Daha neler yapmak isterdin, isteklerini yaptın mı?” vb. sorularla yönlendirmeler yapılabilir.
Çalışmaların bütünlüğü, içtenliği, özgünlüğü, duyarlılığı, araç kullanmadaki başarı, konuya yaklaşım, etki altında kalıp kalmadığı, özentili olup olmadığı vs. üzerinde durulabilir. Onurlandırmak önemlidir.

NOTLA DEĞERLENDİRME

• Notla değerlendirme tek çalışma üzerinde yapılmamalıdır. Genel gelişim göz önünde tutularak değerlendirme yapılmalıdır.
• Özgünlük
• Konuya uygun görsel ögelerin ilişkilerinin bütün içersinde değerlendirilmesi
• Araç – gereç kullanmadaki yeterlik
• Düzenli ve temiz çalışma
• Zamanı iyi kullanma ve işi bitirme sorumluluğu
• Duyguları gerece aktarma başarısı
• İlgili ve istekli çalışma
• Genel gelişme çizgisi notla değerlendirilir.


Tülay ÇELLEK