Sil Baştan (Eternal Sunshine of the Spotless Mind)




Jim Carrey, Kate Winslet, Kirsten Dunst, Elijah Wood’un oynadığı ‘Sil Baştan’, Bir Film dağıtımıyla Cinemedya Film tarafından gösterime sokuldu. Film, En İyi Özgün Senaryo Oscar Ödülü sahibi.


- ‘Sil Baştan’ konusunu anlatarak ifade edilemeyecek kadar derin anlamlar içeren bir film. Karşımızdakine zaten öyle bir insan olduğu için aşık olduğumuzu unutarak ilişkileri bir iktidar çatışmasına dönüştürüp hayatlarımızı yok yere zehir ettiğimizi anlatıyor film.

FİLMİN ÖYKÜSÜ
Joel Barish (Jim Carrey), eski kız arkadaşı Clementine’in (Kate Winslet) ilişkilerine dair tüm anılarını sildirmek için gizem dolu tıbbi bir müdahaleye başvurduğunu öğrenir. Bu durum karşısında hayal kırıklığına uğrayan ve Clementine’i unutmak için aynı prosedürü kendi üstünde uygulatmaya karar veren Joel, sıkı kurallar ve tam gizlilik ilkesiyle çalışan deneysel tıp merkezi Lacuna Laboratuarı’nın yolunu tutar.


Dr Mierzwiak’ın gözetiminde hatıralarını sildirmek için derin bir uykuya yatan Joel gözyaşı ve kızgınlık dolu anılarının altında sevgilisine karşı duyduğu büyük bir aşk olduğunu ve onu kaybetmek istemediğini fark eder. Joel, Clementine’i tamamen unutmadan önce anılarını silme işlemini durdurmanın bir yolunu bulmalıdır.


‘Sil Baştan’ konusunu anlatarak ifade edilemeyecek kadar derin anlamlar içeren bir film. Clementine’in Joel’i zihninden sildirmesiyle Joel de aynı uygulamayı yaptırmaya karar verir ve silme sırasında yaşanılan ilişkiye, daha da önemlisi anılardan kopmanın zorluğuna şahit oluruz. Bu sürecin bu kadar acı verici olması insanın kendi anılarına kıyamaması mı yoksa sevgilisini hala seviyor olması mıdır? Anıları silerken tam da aşık olunan şeylerin ilişki içinde nefret edilen şeyler haline dönüşmüş olduğunu fark edip pişman olmak mıdır yoksa? Aynı ilişki sil baştan başladığında yine aynı noktada nihayete ereceğini bile bile sıfırdan başlanır mı? Aşk ilişkisinin doğası üzerine düşündüren filmde, sözcüklere boğulmuş bir iletişimsizlik kendine has bir incelikte yansıtılmış. İlişki anında insanların nasıl da iletişimsiz kalabileceğini, aslında sadece dile getirerek bir çok sorunun çözülebileceğini de öğütlüyor alttan alta. Karşımızdakine zaten öyle bir insan olduğu için aşık olduğumuzu unutarak ilişkileri bir iktidar çatışmasına dönüştürüp hayatlarımızı yok yere zehir ettiğimizi anlatıyor film.

YAPIM HAKKINDA
2005 En İyi Senaryo Oscar sahibi bu çarpıcı filmin mimarları Michel Gondry ve Charlie Kaufman’ın bir araya gelişi Michel Gondry’nin çabasıyla olmuş. ‘John Malkovich Olmak’ filminden sonra Charlie Kaufman’la çalışmak için fırsat kollayan yönetmen Gondry, Pierre Bismuth’la birlikte yemekte akıllarına gelen bir fikri Kaufman’a götürmüş. “Bir gün bir mektup alsanız ve içinden tanıdığınız birinin hafızasından silindiğinizi belirten ve onunla bir daha temas kurmamanız gerektiğini yazsa ne yapardınız ?” Kaufman bu fikrinden üç sene süren bir süreçte müthiş bir senaryo çıkarmış. Bu arada Gondry Kaufman’ın önceden yazmış olduğu ‘Human Nature’ filmini çekti. Birbirlerini karşılıklı olarak etkileyen yönetmen ve senarist romantik, komik ve duygusal olmasının yanında hatıralarımızın bizi ne kadar temsil ettiğine ve hayatımızı nasıl etkilediğine dair “gerçekçi bir bilim kurgu” filmini ortaya koymuşlar.

‘Sil Baştan’ın yapımcısı Steve Golin birbirleri için biçilmiş kaftan olduklarını düşünen Kaufman ve Gondry hakkında şunları dile getiriyor: “Kaufman’ın inanılmaz bir yaratıcılığı var görsel açıdan çok zengin anlatıma olanak sağlayan fikirler üretiyor. Gondry’nin de görsel zekası tüyler ürpertici. Ancak Gondry’i benzerlerinden ayıran şey, duygusal yönden de bir o kadar gelişmiş olması. Ağırlıklı olarak görsel işlerde çalışmış kişiler hikayenin insani boyutuna odaklanmazlar. Gondry ise görüntüyü ruha büründürebiliyor.”

Senaryo yazım aşamasındayken Kaufman “En İyi Özgün Senaryo” dalında Oscar alınca bir anda gözler üzerine çevrilmiş. Daha senaryonun taslak aşamasındayken Hollywood’da büyük merak uyandırmış. Senaryonun taslak hali yapımcı, yönetmen ve senaristin kontrolünün dışında pek çok Hollywood yıldızının ve oyuncu ajansının elinden geçmiş. Bu resmi olmayan taslaklardan birini okuyan Jim Carrey, daha ilk sayfadan projeye bayıldığını söylüyor. “Charlie’nin işlerine oldum olası hayran olmuşumdur. Hayatımda ilk kez geçmişte yaşadığım kalp kırıklıkları ve sonu kötü biten ilişkiler için mutlu oldum.”

Çok özenle yazılmış senaryonun yanında bu doğallığı yakalamakta doğaçlamaların da etkisi olmuş. Sevgilisini neden silmek istediğine dair yapılan kaset kayıtları sırasında Jim Carrey ve Kate Winslet’in gerçek hayatlarından aşk acılarını paylaştıkları konuşmalar filmdeki bazı diyaloglara kaynaklık etmiş. Elijah Wood ve Mark Ruffalo arasında geçen konuşmalarda da sık sık diyaloglarda oyuncuların kendisi değişikliklere gitmiş. Ayrıca Clementine’in kaybolacağı bir sahne çekilirken Jim Carrey’e haber verilmemesi de gerçek bir şaşkınlık ifadesinin oluşması sağlanmış.

AYRINTILARDAKİ REFERANSLAR
Hafıza silen firma olan Lacuna Inc., adını Latince çukur, delik anlamına gelen kelimeden alıyor. Hafızada belli bir yerin kayıp olması, iyi çalışmaması anlamında kullanılıyor. Gerçekten işleyen bir şirketmiş gibi hazırlanan web sitesinde bu hatıraları silme işleminin nasıl yapıldığı anlatılıyor.

Film için Alexander Pope’un ‘Eloisa to Abelard’ şiirindeki “Masum ahlaklı kadınlar nasıl da mutlu! Dünyayı unutmuş ve dünyanın unuttuğu. Pırıl pırıl zihnin sonsuz günışığı! Tüm kullar kabullendi ve hepsi boyun eğmek istiyor.” mısrasından esinlenilmiş.

Filmin Künyesi:
Yönetmen: Michel Gondry
Senaryo: Charlie Kaufman, Michel Gondry
Görüntü Yönetmeni: Ellen Kuras
Kurgu: Valdís Óskarsdóttir
Yapımcılar: Anthony Bregman, Steve Golin
Yapım: 2004, ABD
Dil: İngilizce
Süre: 108 dak.
Tür: Dram, Romantik
İthalat: Cinemedya
Dağıtım: Bir Film

Oyuncular:
Jim Carrey, Kate Winslet, Kirsten Dunst, Elijah Wood

NTV-MSNBC
Mayıs 2006