ÇEKEREK’İN TARİHÇESİ
Çekerek ilçesi Hacıköy adı altında merkezi bir köy iken Sivas ilinin Zile ilçesine bağlı idi.1924-1925 tarihlerinde ilçe merkezi Kadışehri’ ne nakledilince Hacıköy’ de bu ilçeye bağlandı. İlçe merkezi bir yıl sonra Kadışehri’ nden Hacıköyü’ ne nakledildi. Ancak daha sonra Sorgun ilçe olunca Hacıköy’ de bu ilçeye bağlı bir köy olarak kaldı. Sonradan Hacıköy 1928 yılında Sorgun ilçesine bağlı bir bucak haline getirildi. Daha sonra 1944 yılında Hacıköy bucağı ilçe merkezi haline getirildi ve Çekerek ırmağının adı verilerek Sorgun ilçesine bağlı Kadışehri ve Mamure (Aydıncık) bucakları da Çekerek ilçesine bağlanmışlardır. Kurtuluş Savaşının ilk yıllarında ilçenin Özüveren köyünde oturan Aynacıoğulları , etraflarında topladıkları eşkıyalarla birlikte isyan çıkarmış, Zile ve Akdağ ilçelerini basmışlardır. Bu isyanı bastırmak için Binbaşı Ali Galip Bey’ in Komutasında Kuvayı Milliye Kuvvetleri ilçenin Koyunculu köyü civarında Aynacıoğulları ile çatışmaya girmişler, fakat köy imamı olan Osman Yılmaz “Kör Hoca” nın Aynacıoğulları ile işbirliği yapması nedeniyle esir olmuşlardır. Aynacıoğulları da Ali Galip Bey ve altı subay arkadaşını Fakıdağ civarında Deveci dağı yakınlarına götürerek burada şehit etmişlerdir. Bu olaya tarihimizde “Kör hoca olayı” da denir. Daha sonraları Ali Galip Bey’ in Milletvekili olan kardeşinin ve bucak halkının girişimleri ile Şehit subayların kemikleri, o zaman bucak merkezi olan ve şimdiki ilçe merkezi olan Hacıköyü’ ne 1935 yılında getirilerek bir şehitlik abidesi diktirilmiştir. Bu abide Halen Cumhuriyet meydanındadır.
20.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla Çekerek ilçesine bağlı 105 köyden, Aydıncık 32 köy ile, Kadışehri 33 Köyle çekerek ilçesinden ayrılarak iki yeni ilçe olmuşlardır. Bu durum Çekerek i olumsuz yönde etkilemiştir. Şu an Çekerek ilçesine bağlı 40 köy, 4 kasaba bulunmaktadır.
ÇEKEREĞİN ÇOĞRAFİ DURUMU
Çekerek İlçesi civar yerleşim yerleri gibi sosyal, kültürel ve ekonomik yönden olumsuz şartlarda iken 1944 yılında İlçelik statüsüne kavuşmuştur. İlçe doğudan Kadışehri ve Saraykent ilçeleri, batıdan Aydıncık ve Sorgun ilçeleri, kuzeyden Tokat ilinin Zile ilçesi, güneyden Sorgun ilçesi ile çevrili olup, il merkezine uzaklığı 90 kilometredir.
Çekerek ilçesinin 4 kasabası ve 40 köyü vardır. Yüzölçümü 750 kilometrekare olup, deniz seviyesinden yüksekliği 925 metredir. Arazi yapısı engebeli olup, doğuda Deveci dağı ve Fakıdağı, batıda ise Kümbet ovası bulunur. Yöre çok dağlıktır. Dağların eğimi de oldukça fazladır. Kayalıklar çok yeri kaplar, tarıma elverişli arazi azdır.
İlçemizde Çekerek ırmağı ile Sabıközü adı verilen iki akarsuyu vardır. Bu suyun üzerine Süreyya bey barajı yapılmakta olup, inşaatı halen devam etmektedir. İlçemize adı verilen Çekerek ırmağı Sivas çamlıbel den doğar ,Yeşil ırmağa oradanda Karadenize dökülür. Sabıközü suyu ise Sorgun İlçesi sınırları içerisinde doğar ve Kurtağılı köyü civarlarında Çekerek ırmağına karışır.
ÇEKEREĞİN İKLİMİ
Çekerek ilçesi Karadeniz Bölgesine yakın olması nedeniyle Karadeniz ikliminden etkilenmektedir.
İç Anadolu bölgesinde görülen karasal iklim ve Karadeniz iklimi arasında bir geçiş iklim özelliği görülmektedir. Bu yapısı ile yazları sıcak, kışları soğuk geçmektedir. Yozgat’ a göre daha ılıman bir iklim özelliği vardır. Kar yağışı Yozgat’ a göre oldukça azdır.
ÇEKEREĞİN NÜFUS DURUMU
Çekerek ilçe merkezinde 2000 yılı nüfus sayımı geçici sonuçlarına göre 12.339 kişi yaşamaktadır. Köy ve beldelerin nüfusu 28.350 olup toplam nüfusu 40.331 dur.
SN YERLEŞİM YERLERİ
KÖYLER-KASABALAR
İLÇE MERKEZİ SAĞLIK OCAĞINA GÖRE 2006 2000 YILI
ERKEK NÜF. 2000YILI
KADIN NÜF. TOPLAM
NÜFUS
1 ALIÇLI 518 188 270 459
2 ARPAÇ 796 331 367 698
3 BAŞALAN 140 92 101 193
4 BAŞPINAR 82 35 30 65
5 CEMALOĞLU 174 72 99 171
6 ÇAKIR 706 255 418 673
7 ÇAYIRÖZÜ 90 43 51 94
8 ÇANDIR 672 342 431 773
9 ÇELTEK 233 102 116 218
10 DEMİRCİALN 280 107 161 268
11 DOĞANOĞLU 102 72 72 144
12 İKİZCE 734 291 359 650
13 ELEMİN 258 137 147 284
14 FUADİYE 64 27 24 51
15 FAKIDAĞI 727 285 354 639
16 GÖKDERE 694 174 286 460
17 GÖNÜLYURDU 490 322 395 717
18 HAMZALI 431 231 248 479
19 İSAKLI 370 189 179 368
20 İLBEYLİ 48 36 34 70
21 KAHYALI 453 186 201 387
22 KAMIŞÇIK 430 160 185 345
23 KARAHACILI 1393 443 537 980
24 KARAKAYA 659 258 371 629
25 KALEDERESİ 626 341 352 693
26 KAVAKALAN 245 120 150 280
27 KAYALAR 781 350 395 745
28 KIRKDİLİM 122 84 89 173
29 KOYUNCULU 1012 441 471 912
30 KÖRPINAR 364 126 187 313
31 KURTAĞILI 611 251 300 551
32 KURUÇAY 472 238 249 487
33 KUZGUN 409 176 198 374
34 MEHMETLİ 135 67 74 141
35 ÖZÜVEREN 362 163 199 362
36 SARIKAYA 587 255 333 587
37 SARIKÖY 1254 1033 1089 2122
38 TİPİDERESİ 114 75 141 216
39 ORTAOBA 345 75 141 216
40 YUKARIOBA 490 227 278 505
41 BAYINDIRHÜYÜK KSB. 1204 1436 1321 2757
42 BAZLAMBAÇ KSB. 576 1334 1184 2518
43 BEYYURDU KSB. 1033 961 782 1743
44 ÖZÜKAVAK KSB. 1291 1340 2631
45 ÇEKEREK MERKEZ 11127 6119 6220 12339
ÇEKEREK+KÖY+KSB 32,413 19.473 20.858 40.331
ÇEKEREK TE GÖREV YAPMIŞ İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLERİ
1-) Cemal TÜRYEN
2-) Mehmet Hadi TOPRAKTAN
3-) Bekir ESMER
4-) Tahsin ERASLAN
5-) Osman ŞAFAK (Halen Görevde)
ÇEKEREĞİN EĞİTİM VE KÜLTÜR DURUMU
OKUL ÖNCESİ : İlçemiz merkezinde 100 öğrenci kapasiteli ana okulumuz vardır.Ayrıca merkezde Atatürk İÖO'da 1,Bahçelievler İÖO'da 2,İHL'de 1 anasınıfı bulunmaktadır.Kasabalarımızda 4,Köylerimizde de 8 anasınıfı bulunmaktadır.
İLKÖĞRETİM : İlçemiz merkezde 6 ilköğretim okulumuz mevcut olup, kasabalarda 4, köylerde ise 34 olmak üzere 44 ilköğretim faaldir.8 İlköğretim Okulumuz öğrenci azlığından kapalıdır.
ORTAÖĞRETİM :İlçemizde, Endüstri Meslek Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Çok Programlı Lisesi olmak üzere 3 ortaöğretim kurumu vardır. Toplam öğrenci mevcudu 1004’ dür.
İlçemizde Halk Eğitim Merkezi,Mesleki Eğitim Merkezi ve Öğretmen Evi ve Akşam Sanat Okulu olmak üzere üç yaygın eğitim kurumu mevcuttur.
Mesleki Eğitim Merkezi 40 Çırak ile eğitim yapmaktadır.
Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünde ise Bilgisayar, Halıcılık, Kumaş Boyama, Biçki-Dikiş, Nakış kursları ile faaliyetlerini sürdürme imkanına sahiptir.
İlçemizde faaliyetini sürdüren 3 özel öğretim kurumu vardır.
Bunlar Yeniçağ Motorlu Taşıt Sürücü Kursu ve Sefa Motorlu Taşıt Sürücü Kursu diğeri ise Yeni Sevgi Etüt Eğitim Merkezi'dir.
İlçemizde 520 öğrenci kapasiteli Çekerek Yatılı İlköğretim Bölge okuluna ait bir pansiyon mevcuttur. Ayrıca 100 öğrenci kapasiteli İmam Hatip Lisesi ve 130 öğrenci kapasiteli Endüstri Meslek Lisesi pansiyonu,Şehit Özgür Ocak ÇPLisesinin 70 öğrenci kapasiteli Kız Öğrenci pansiyonu bulunmaktadır.
ÇEKEREK SÜREYYA BEY BARAJI HİDROLOJİ :
Yağış alanı : 5.123 kilometre kare
Derivasyon taşkın piki : Q25=325 metreküp/saniye
Yıllık ortalama doğal akım : 55280 hektometre küp
BARAJ GÖVDESİ :
Tipi : Kil çek. Kaya dolgu
Talveg kotu : 784.00 m
Kret kotu : 861.50 m
Temel kotu : 759.50 m
Talvegden yükseklik : 77.50 m
Temelden Yükseklik : 102.50 m
Kret Uzunluğu : 645.73 m
Kret Genişliği : 12.00 m
Mem. bat. Kret Kotu : 807.50 m
Ön batardo kret kotu : 791.00 m
Man. bat. kret kotu : 790.00 m
BARAJ GÖLÜ :
Max Su seviyesi : 858.25 m
Normal su seviyesi : 855.00 m
Minimum su seviyesi : 820.00 m
Max. su seviyesi : 1.310.00 hm3
Normal Su seviyesi göl Hacmi : 1.180 00 hm3
Minimum su seviyesi göl hacmi : 229.00 hm3
Aktif hacim : 1.080.00 hm3
Max su sev. Göl alanı : 44.50 km3
Normal su sev göl alanı : 41.33 km3
Minimum su sev göl alanı : 13.92 km3
SANTRAL :
Tipi : Yerüstü
Ünite sayısı : 4
Kurulu Gücü : 4x3 = 12 mv
Türbin Tipi : Düş eks. Françis
Düşü Yüksekliği : 57.16 m
Toplam Enerji : 49.75 mil.Kwh
SULAMA KAPASİTESİ :
ÇEKEREK OVASI :
Cazibe : 862 ha
Pompaj : 634 ha
ZİLE OVASI :
Pompaj : 6332 ha
MAŞAT -REŞADİYE OVASI :
Cazibe : 2924 ha
pompaj :6081 ha
MAMURE OVASI :
Cazibe : 2432 ha
Pompaj : 2468 ha
GELDİNGEN OVASI :
Cazibe : 18399 ha
Pompaj : 2557 ha
MERZİFON VE SULUOVA :
Sulama Alanı : 23296 ha
Çekerek barajı, su toplama ve kapasite açısından ülkemizdeki barajlar arasında 10 . sıradadır. Enerji üretiminde öğnemli bir yer tutmayacak olan baraj daha ziyade sulama ve taşkınları önleme amaçlıdır.
Baraj gölünün uzunluğu 37 km olup setin eni 15 km yi bulacaktır. 4 köy tamamen kalkacak, 8 köyünde arazileri kısmen su altında kalacaktır.
KIZLAR KAYASI
Çekerek ırmağının Kurtağlı Köyü aşağısında ilçeye 4 Km uzaklıktadır. Cenevizliler döneminde yapılmıştır. Çok yüksek ve sivri bir kayanın üzerine ırmak yönüne doğru toprak altında merdivenlerle aşağıdoğru inilen bir yerdedir. Yaklaşık 200 merdiven basamağı vardır. tabii bir kaya değildir elle yapılmış merdivenlerdir.
Söylentiye göre kayanın doğusundaki yüksek tepeye yerleşen ırmaktan su almak için bu merdivenleri yapmışlardır. Bir Rum beyinin hasta kızı için bu merdivenleri yaptığı anlatılmaktadır.
Başka bir rivayete göre ise Keşişin birinin güzel bir kızı varmış iki genç bu kızı isterleşmiş keşinin ise kızını her ikisine de vermek istememiş. Gençlerden birine bu yüksek kayadan girilerek merdivenlerle ırmağın karşı tarafına geçilecek bir yol yapmasını ister. Öteki gençten ise ırmağın üzerinden geçecek bir köprü inşa etmesini ister. Kim önce yaparsa kızı ona verecektir. (Kızlar kayasının 500 metre aşağıda bu köprünün ayakları mevcuttur. )
İki gençten biri köprüyü, diğeri merdivenli geçit tüneli yapar. Ancak keşiş köprüyü yapan gençe ötekinin daha önce bitirdiğini kızı ona vereceğini söyler. Bunu duyan genç kafasına külüngü vurarak kendini öldürür. Keşişy daha sonra kayayı oyan gence kızı ötekine verdiğini söyler bunun üzerine bu gençte kendini yüksek kayadan aşağı atarak öldürür.
SEYİT AHMET ZİYARETİ
Zile'den Çekerek'e giren yola yakın Çekerek'in hemen çıkışında ağaçlık ve ormanlık bir yerde yatır vardır. Seyit Ahmet Türbesi denmektedir. Ziyaret yeridir. Veli bir kişi yatmaktadır. Türbenin bulunduğu çevreden dışarı ağaç çıkarmak mümkün değildir